Wanneer het teefje ongeveer 5 a 6 weken drachtig is gaan haar ribben iets uitstaan. Ongeveer vanaf de 6e a 7e week begint haar buik pas te groeien. Als ze 8 weken drachtig is kun je soms de pups voelen schoppen en nog wat later zie je haar buik bobbelen als ze lekker ligt te slapen…
Mocht je al eerder nieuwsgierig zijn dan kun je tussen de vierde en vijfde week van de dracht een echo laten maken bij de dierenarts! (dan krijg je misschien ook een indruk van de grootte van het nest. Aan het eind van de vierde/ begin van de vijfde week kan een ervaren iemand (oa dierenarts of fokker) de pups voelen als bolletjes in haar buik. Al snel daarna is dat al niet meer mogelijk, het voelt dan als 1 massa…
Een teefje die zwanger is draagt de pups gemiddeld 9 weken met zich mee. Soms worden de pupjes al eerder geboren (meestal is het dan een vrij groot nest) en soms worden ze later geboren. Vijf tot zeven dagen voor de uitgerekende datum zijn de pups levensvatbaar. Ze hebben dan haartjes en de longen zijn voldoende ontwikkeld, maar de zorg zal dan intensiever moeten zijn, met name de warme omgeving is erg belangrijk.
Het teefje moet de laatste week wat vaker en korter uitgelaten worden en eet nog veel, maar dan in kleinere porties en wat vaker per dag, de pups nemen steeds meer ruimte in in haar buik. Meestal eten ze zeer goed, maar er zijn ook teefjes die de laatste week juist slecht gaan eten. Geef in dat geval iets wat ze heel graag lust, mocht ook dat niet lukken dan blijft alleen dwangvoeding mogelijk. Geef het (het liefst compleet) vlees in het bekje zodat ze het op “moeten” eten! Ze mogen juist nu geen belangrijke voedingsstoffen missen!
Een week voor de uitgerekende datum kun je beginnen met het opmeten van de lichaamstemperatuur. Vaak is dat bij een zwanger teefje tussen de 37.5 en 38.5. (normaal bij niet zwangere, gezonde hond, tussen de 38 en 39 graden) Als de temperatuur ineens een graad lager is dan normaal is dat vaak een teken dat de bevalling binnen 24 uur begint. Natuurlijk komt het ook wel voor dat het “vals alarm” is en er nog niets komt… en soms is de temperatuur niet een hele graad minder, maar een halve… Maar over het algemeen duid een flinke daling van de temperatuur op de komende bevalling. Meet de temperatuur smorgens en savonds op een vast tijdstip.
Een zwanger teefje eet vaak heel goed. (uitzonderingen daar gelaten) Meestal eten ze vlak voor de bevalling ineens niets meer! Soms is dat een dag van tevoren, soms is dat een paar uur van tevoren… maar eet ze ineens weinig of niets meer, hou haar dan extra in de gaten! Het kan een teken zijn van de komende bevalling. (ze willen instinctmatig hun darmen schoon maken zodat ze geen rommel (ontlasting) in het nest leggen tijdens de bevalling)
Ongeveer een week tot een paar dagen voor de bevalling is de buik vaak heel hard, alsof er een bal in zit. De buik is zich dan aan het voorbereiden… maar dat wil niet zeggen dat de bevalling al snel komt. Dit geld ook voor melk uit de tepeltjes!
Een paar uur voor de bevalling gaan ze soms bibberen, hijgen, worden ze onrustig en zoeken soms een plek om te bevallen. Een bult zand of bladeren kan erg in trek zijn, of binnen een kleed of kussens waar ze onder wil kruipen of op wil graven… Laat ze vlak voor de bevalling NIET ALLEEN buiten lopen, er zijn honden die echt een gat in de grond graven waar ze hun nest willen gaan leggen!
Ik kan je aanraden wel echt bij de hele bevalling te blijven, omdat er van alles kan gebeuren waar jouw hond niets aan kan doen en jij wel! Soms hebben ze je gewoon nodig om de boel te redden…
Wat kun jij doen?
- De werpkist moet klaar staan, het liefst al een week voor de bevalling. Het mooist is een kist met aan alle vier kanten een stang, zodat de moeder de pups niet dood kan drukken. (Gebeurd nog vaak, dat dat fout gaat, als er geen stangen in zitten!!!) Richtlijn maten werpkist voor een chihuahua: 60×45 cm. Voor bijv. een cavalier: Binnenmaat 65 x 85 cm. Hoogte: als je een hoge maakt van zo’n 65 a 70 cm hoog, kunnen mama en pups er niet zomaar uit gaan. Richtmaat labrador/herder: 120 x 100 cm. Je kunt er een deurtje in maken, maar makkelijker is nog om er schotjes in te maken die je er in kunt schuiven wanneer je wil. Zijn de pups klein, dan kun je de schotjes eruit laten en kan mama er makkelijk in en uit springen. Worden de pups groter, dan kun je er een schotje bij op zetten, zodat de pups er niet uit kunnen en mama wel. De hoogte van de stangen: ter hoogte van de ruggenwervel van de moederhond wanneer ze op haar zij ligt en 4 tot 8 cm van de kant af… zo komt zij er mooi tegenaan te liggen en de pup schuift er onderdoor. Het is handig als de stokken er ook weer uitgehaald kunnen worden voor wanneer de pups groter zijn, laat je ze zitten, dan kan het gebeuren dat de pups klem komen te zitten achter de stokken. Boven de werpkist kun je een “biggenlamp” hangen, dat is een rode lamp waar warmte van af komt. (Is wel te koop bij de welkoop of boerenbond) Niet te laag, anders kan moeder haar rug verbranden… maar ook niet te hoog, anders voelen de pups niets van de warmte. Bij pasgeboren kleine pups (chihuahua bijv) moet de temperatuur ongeveer 30 graden zijn op de bodem (zonder moeder) voor cavalierformaat ongeveer 28 graden en voor herder/labrador formaat 25 a 26 graden. Na twee weken mag die temperatuur afgebouwd worden. (een dimmer kan daar handig bij zijn)
- Als bodembedekking in de werpkist leg ik voor de bevalling meestal kranten neer (geen gladde, maar echte papieren kranten) met grote handdoeken erop. Na elke pup die geboren is, als het heel vies geworden is, haal ik een handdoek weg en ligt ze weer op een (redelijk) schone! Na de bevalling kun je karton als bodem gebruiken (van dozen, maar geen fruitdozen omdat deze gif kunnen bevatten van het bespuiten van het fruit!)
- Je kunt klaarleggen: jodium (voor de navelstreng, leg ik straks uit!) , een schaar (zeer schoon, liefst steriel) handdoeken, kranten (dit voor de werpkist, als deze vies is kun je evt. verschonen en handdoeken voor het afvegen van de pupjes!), evt lintjes of nagellak (als je de pups uit elkaar wil houden, je kunt ze allemaal een gekleurd lintje om de nek doen (niet te strak), of allemaal op een andere plek op het lichaam een stipje nagellak) Papier, pen, telefoon, nummer van dierenarts en weegschaal. (Papier en pen: schrijf bij elke pup op wanneer (hoe laat) deze geboren is, of het een reu of teef is en het geboorte gewicht. (Doe ze evt gekleurde lintjes om, schrijf ook op welk kleur lintje bij die pup hoort, dan weet je welke het is die op dat moment geboren is!!!) De tijd, hoe laat de pup geboren is, kan heel belangrijk zijn. Vaak vergeet je de tijd zelf en als er wat aan de hand is ga je twijfelen hoe lang het geleden is dat de laatste pup geboren is… dus kun je het beter opschrijven! Wat vaak voor komt (vooral bij grotere nestjes) is dat de moeder heel moe werd en weeën-zwakte krijgt. Als er dan toch nog een pup in zit, is het belangrijk dat je weet hoe laat de laatste geboren is, want als ze al twee uur geen weeën heeft gehad en je denkt dat er nog een pup in zit, dan kun je beter de dierenarts even bellen! Ze krijgt dan meestal een spuitje met weeën-opwekkend middel (oxytocine) en vaak beginnen de weeën dan weer binnen een kwartier! Doe je dat niet of wacht je te lang, dan kan de eerstvolgende pup doodgaan… Ook is het belangrijk om te weten hoe lang ze al aan het persen is, als ze stevig door perst en drie kwartier bezig is en er komt nog geen pup… bel dan direct de dierenarts! (er kan een pup klem zitten!) Komt er wel een pup maar zit deze vast, dan kun je helpen door voorzichtig aan de pup te trekken tijdens elke wee. (trek de pup voorzichtig langs de buik richting de navel van de moeder) Heeft ze geen weeën op dat moment, dan kun je haar in de “poep-houding” zetten en zal het makkelijker voor haar gaan om de pup kwijt te raken (dit is handiger als je met z’n tweeën bent) De een houd haar dan vast in die houding, de ander trekt zacht aan de pup, even pauze en weer trekken. Soms helpt het ook om de persweeën weer op gang te brengen.